6 januari 2025
Een handreiking van het ministerie van SZW waarin de achtergrond en de bedoeling van de meerjarenagenda worden toegelicht. Inclusief een interview met onze Marcel & Marije over kennisgedreven werken.
Om een meerjarig arbeidsmarktbeleid vast te leggen, vraagt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) alle arbeidsmarktregio’s om een meerjarenagenda op te stellen. In december 2024 publiceerde het ministerie van SZW een handreiking waarin de achtergrond en de bedoeling van de meerjarenagenda worden toegelicht. Ook biedt de handreiking een raamwerk om tot een regionale meerjarenagenda te komen, gebaseerd op kennis en data.
De handreiking biedt praktische handvatten voor kennisgedreven beleidsvorming en benadrukt de rol van regionale samenwerking. Het raamwerk ondersteunt partijen bij het opstellen van een agenda en is nadrukkelijk bedoeld als inspiratie. In 2025 wordt het raamwerk verder aangevuld met nieuwe inzichten en thema’s.
Net als de regio’s Achterhoek, Midden-Limburg en Rijnmond grepen we in Fryslân de pilot ‘toepassen arbeidsmarktinformatie’ aan om het werken met data verder te brengen. Hieronder lees je het interview zoals deze in de handreiking opgenomen staat.
De arbeidsmarktregio Fryslân heeft een goede aanpak voor het verzamelen, combineren én duiden van kennis en data ontwikkeld. Kennisgedreven werken heeft dan ook nadrukkelijk een plek gekregen binnen de programmatische aanpak. “Met als slogan: wij gaan van inzicht naar overzicht en uitzicht.” Aan het woord zijn Marcel Bos (programmacoördinator) en Marije Zijlstra (strategisch adviseur).
De samenwerkende partijen hechten veel waarde aan kennisgedreven werken. Dat moet eigenlijk het overkoepelende verhaal zijn, vindt Marcel Bos. “Want als deze manier van werken niet aanslaat, kun je allerlei dashboards met data presenteren maar gebeurt er niets.”
Marije Zijlstra noemt een andere geleerde les. “Besef dat het omarmen van kennisgedreven werken vraagt om capaciteit, kennis en expertise. Niet iedereen kan zomaar cijfers juist duiden of de vertaling naar beleid en uitvoering maken. Het kennis- en onderzoekscentrum Data Fryslân vervult een belangrijke rol door te ondersteunen bij de data-analyse. Zonder hun kennis en expertise zou het ons niet zijn gelukt.”
Beiden startten in februari 2023 met hun werkzaamheden voor de arbeidsmarktregio. Zij kregen de opdracht om een uitvoeringsplan voor een eerder vastgestelde koers te maken. “Parallel kwam de hervorming arbeidsmarktinfrastructuur in een stroomversnelling”, zegt Marcel. “Toen hebben we tegen elkaar gezegd: het regelen van de hervorming vereist een andere aanpak dan alleen het samenbrengen van projecten.”
Het duo heeft de afgelopen tijd een programmatische aanpak in de steigers gezet. Hierin heeft kennisgedreven werken nadrukkelijk een plek gekregen. Marcel: “Daarom waren wij enthousiast toen we hoorden over de pilot, omdat het hierin gaat over hoe de regio arbeidsmarktinformatie kan betrekken in de vormgeving van de meerjarenagenda. Dat is belangrijk omdat dan niet alleen het onderbuikgevoel of individuele belangen bepalen welke koers de regio gaat varen, maar dit gezamenlijk gebeurt aan de hand van feiten, cijfers en ervaringen uit de praktijk. In onze regio zijn UWV en SBB aangehaakt bij de pilot.”
Er is regelmatig contact met de verschillende samenwerkingspartners in de arbeidsmarktregio, zoals UWV, SBB en de provincie. Die beschikken over interessante en relevante data over onder meer onderwijs, economie en arbeidsmarkt. Door de grote hoeveelheid data is het echter niet gemakkelijk om de vertaalslag te maken naar een meerjarenagenda, vertelt Marije.
“Alleen al bij de samenwerkingspartners zijn er enorm veel data en daardoor wordt het een zoektocht. Iedereen heeft een stukje van de puzzel. Het zou van elke organisatie veel capaciteit vragen om de volledige puzzel te leggen en ook de data te analyseren en duiden. Vandaar dat het fijn is dat een onafhankelijke en deskundige partij als Data Fryslân zich erover heeft ontfermd.”
Maar hoe worden de vele informatiebronnen nu ontsloten? Daarvoor is ArbeidsmarktInZicht ingeschakeld, vervolgt Marije. “Via dit platform kun je allerlei feiten en cijfers over arbeidsmarkt, economie, onderwijs, skills, sectoren en beroepen in Friesland raadplegen. Data Fryslân geeft voor ons duiding aan deze data. Het platform ziet er visueel aantrekkelijk uit en er zit een datastudio achter. Wij hebben een licentie van een jaar afgenomen om te kijken wat het ons brengt.”
Het werken met data is geen doel op zich, benadrukt Marije. “Data zijn een hulpmiddel. Je kunt hiermee onderbuikgevoelens toetsen, eventuele knelpunten in de toekomst ontdekken en monitoren of het beleid en de activiteiten de gewenste effecten hebben.”
Data zijn geïntegreerd in de programmatische aanpak, zegt Marcel. “In de eerste fase legden we de focus op kennis van wat we doen en wat er nodig is. Met de partners in de regio hebben we gesproken over onze arbeidsmarktdienstverlening en doelgroepen en hoe dit aansluit bij de wensen van de Friese inwoners en werkgevers en bij de economische en sociale opgaven. De inzichten hebben we in de tweede fase getoetst én verrijkt met behulp van arbeidsmarktinformatie. Zo ligt er nu een goede analyse van niet alleen de opgaven en kansen, maar ook van de al aangetoonde succesvolle dienstverlening in onze arbeidsmarktregio.”
De regio heeft onder meer gekozen voor het analyseren van de data op sectorniveau. Per sector wordt gekeken naar de opgaven op sociaaleconomisch terrein en bij het onderwijs. Marije geeft het voorbeeld van een sector waarin een grote vraag naar personeel voor bepaalde soorten functies is. “Data geven input voor een goed gesprek hierover met onze samenwerkingspartners. Dan komt er ook veel kwalitatieve input terug. Het zijn niet alleen de data maar ook de kennis en expertise bij partners die bepalen wat we samen gaan doen.”
Hiervoor zijn tijdens en na afloop van de pilot overzichtsbijeenkomsten met tal van sectoren georganiseerd: groen; horeca; zorg en welzijn; bouw en techniek; industrie en productie; transport en logistiek; handel en zakelijke dienstverlening en gastvrijheid, recreatie en toerisme. Er zaten onder andere vertegenwoordigers van onderwijs, vakbonden en grotere werkgevers en accountmanagers van UWV en gemeenten om tafel.
Marcel vertelt: “In de gesprekken met de sectoren konden we een laag dieper gaan en kijken naar informatie die nog echt wordt gemist. Het leverde veel inzichten op over wat er nodig is om als arbeidsmarktregio de komende tijd nog steviger in de schoenen te staan. Zoals: investeer in een verbreding van het netwerk, waardoor ook het midden- en kleinbedrijf als gesprekspartner aanschuift. Dat heeft voor ons veel waarde, want het is nu lastig om Friese mkb-ondernemers erbij te betrekken.”
De pilotdeelname zorgde voor een blik van herkenning bij Marije. “De worsteling die wij doormaken omdat we wat willen met data, zie ik bij veel arbeidsmarktregio’s. We zitten nog een in een leerproces. Daarom is het interessant om te kijken hoe andere regio’s het aanpakken en zo van elkaar te leren.”
Volgens Marcel is het nog een uitdaging om de programmatische aanpak bij alle partners goed tussen de oren te krijgen. “Het werken met een meerjarenagenda in een netwerksamenwerking vraagt om een duidelijk beeld van de gezamenlijke opgave, keuzes binnen deze opgave en commitment op de gezamenlijke opgave. Dit vereist een zorgvuldig proces.” Hij hamert op het belang om vanuit de regionale opgave tot duidelijke prioriteiten te komen. “Wij pakken het op deze manier aan omdat we van mening zijn dat we hiermee een betere arbeidsmarktdienstverlening voor inwoners en werkgevers kunnen organiseren. Al is het mooi dat wat we nu doen, helemaal in lijn is met het kabinetsbeleid.”
In december organiseren we een 2e serie overzichtbijeenkomsten voor verschillende sectoren. Deze bijeenkomsten zijn een vervolg op de inzichtbijeenkomsten.
Lees meer
In januari zijn we gestart met een serie van 7 ‘inzichtbijeenkomsten’. Bijeenkomsten waarin we inzichtelijk maken, per deelregio én per sector, welke actuele en komende ontwikkelingen er zijn op de (Friese) arbeidsmarkt.
Lees meer
Op 22 juni 2023 heeft het Algemeen Bestuur ons Meerjarig Uitvoeringsprogramma goedgekeurd. Met dit programma bereiden we ons alvast voor op de landelijke hervorming van de arbeidsmarktdienstverlening.
Lees meer